Gratis Lunch

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwde onlangs pensioenfondsen en uitvoerders om niet alleen te focussen op de positieve kanten van het nieuwe stelsel, zoals de kans op een hogere pensioenuitkering. Er moet óók eerlijk worden gecommuniceerd over het risico op daling van het pensioen.
Want zoals economen het zeggen: een gratis lunch bestaat niet.

Kans op stijging én daling
Een verschil tussen het oude en het nieuwe pensioenstelsel is dat pensioenuitkeringen in het nieuwe stelsel meer meebewegen met de financiële markten. Dit betekent dat pensioenen sneller kunnen stijgen bij goede rendementen, maar ook sneller kunnen dalen bij tegenvallers. Het is belangrijk om deze kans op het stijgen én dalen van het pensioen goed uit te leggen.

Kans is moeilijk te bevatten
Volgens psycholoog Daniel Kahneman hebben mensen van nature moeite met het inschatten van risico's en kansen, vooral als het gaat om kleine kansen op grote verliezen. Een daling van het pensioen met 5% lijkt misschien abstract, maar als dat betekent dat je elke maand €100 minder ontvangt, is de impact ineens heel concreet. Toch zijn mensen vaak geneigd dit risico te onderschatten, zeker als de communicatie daarover summier is!

Eerlijke communicatie
Het is begrijpelijk dat communicatie over het nieuwe pensioenstelsel zich richt op voordelen zoals eerder indexeren. Maar als de mogelijkheid van dalingen wordt verzwegen of afgezwakt, bestaat het risico op verlies van vertrouwen zodra tegenvallers zich voordoen. Juist eerlijke en transparante communicatie - ook over ongunstige scenario's - is cruciaal om draagvlak te creëren én te behouden.

Argumenten voor het nieuwe stelsel
Er zijn genoeg argumenten vóór de overstap naar het nieuwe stelsel. Het oude stelsel was gestoeld op aannames uit de twintigste eeuw: relaties voor het leven, vaste dienstverbanden en hoge rentes. In die context waren vaste pensioenbeloftes uitvoerbaar.
Maar de realiteit van vandaag is anders. We leven flexibeler, hebben kortstondiger relaties, werken vaker als zelfstandige, veranderen sneller van baan en krijgen te maken met lagere rentes.
De Wet toekomst pensioenen (Wtp) zorgt voor een pensioenstelsel dat beter aansluit bij deze nieuwe werkelijkheid: persoonlijker, transparanter en toekomstbestendiger.

Vertrouwen bouw je op waarheid
Vertrouwen in pensioenen bouw je niet door alleen de voordelen te benoemen, maar juist door mensen eerlijk mee te nemen in de afwegingen, de risico's n de keuzes die zijn gemaakt. Dat betekent: ook communiceren dat pensioenen kunnen dalen. Dat klinkt misschien als een moeilijk verhaal, maar op de lange termijn is het de enige manier om het vertrouwen van mensen te verkrijgen én te behouden.